Jakie są obecnie dostępne metody leczenia krótkowzroczności? Sprawdź możliwości

Krótkowzroczność można korygować na kilka sposobów: okulary, soczewki kontaktowe (w tym ortokorekcyjne), zabiegi chirurgii refrakcyjnej (LASIK, PRK, SMILE), wszczepiane soczewki fakijne, a u dzieci i młodzieży — metody kontroli progresji, takie jak niskie dawki atropiny, soczewki multifokalne oraz coraz częściej opisywana terapia światłem czerwonym. Dobór rozwiązania zależy od wieku, wielkości wady, budowy oka i stylu życia.

Okulary i soczewki kontaktowe – standardy korekcji na co dzień

Okulary korekcyjne to najczęściej wybierana forma korekcji krótkowzroczności. Soczewki okularowe o mocy ujemnej ustawiają ognisko światła na siatkówce, co pozwala wyraźnie widzieć z daleka. Dostępne są rozwiązania z powłokami ograniczającymi odbicia i filtrami dopasowanymi do warunków pracy.

Soczewki kontaktowe zapewniają szersze pole widzenia i brak zniekształceń na obrzeżach. W praktyce stosuje się: soczewki miękkie dzienne i miesięczne, warianty toryczne dla astygmatyzmu oraz soczewki multifokalne wykorzystywane w kontroli progresji u młodszych pacjentów. Użytkowanie wymaga higieny, właściwej pielęgnacji i regularnych kontroli.

Ortokorekcja (Ortho-K) – nocna korekcja kształtu rogówki

Ortokorekcja polega na noszeniu w nocy twardych, przepuszczalnych dla tlenu soczewek, które czasowo modyfikują krzywiznę rogówki. W dzień większość osób widzi dobrze bez dodatkowej korekcji. Metoda bywa włączana do strategii kontroli progresji krótkowzroczności u dzieci i nastolatków.

Wdrożenie wymaga kwalifikacji, dopasowania parametrów soczewek i monitorowania stanu powierzchni oka. Istotne są nawyki higieniczne i zgłaszanie niepokojących objawów, jak dyskomfort, zaczerwienienie czy spadek ostrości.

Chirurgia refrakcyjna – laserowa korekcja oraz soczewki fakijne

Laserowa korekcja wzroku modyfikuje kształt rogówki, aby przesunąć ognisko na siatkówkę. Do najczęściej wykonywanych technik należą PRK (modelowanie powierzchniowe), LASIK oraz SMILE. Współcześnie wykorzystuje się lasery femtosekundowe i rozwiązania planowania spersonalizowanego. Kwalifikacja obejmuje m.in. pomiary grubości rogówki, topografię i ocenę filmu łzowego.

Soczewki fakijne (wszczepiane do oka przy zachowanej naturalnej soczewce) rozważa się zazwyczaj przy wyższych wadach, małej grubości rogówki lub przeciwwskazaniach do laserowej korekcji. Dobór mocy i modelu soczewki opiera się na dokładnych pomiarach długości gałki ocznej i głębokości komory przedniej.

Metody kontroli progresji krótkowzroczności u dzieci i młodzieży

W grupie rosnących oczu celem jest nie tylko korekcja, ale też spowalnianie narastania wady. Stosuje się kilka podejść, często łączonych:

• Atropina w niskim stężeniu w kroplach – dawkowanie i czas stosowania ustala specjalista, z uwzględnieniem wieku i odpowiedzi na terapię.
• Ortokorekcja – nocne soczewki modyfikujące profil rogówki, łączone z kontrolą warunków pracy wzrokowej.
• Soczewki i okulary o profilu do kontroli krótkowzroczności – m.in. soczewki multifokalne oraz specjalistyczne okulary (np. rozwiązania typu MiYOSMART).
• Terapia światłem czerwonym – nowatorskie podejście badane w kontekście ograniczania progresji; wymaga nadzoru i określonego protokołu.

Decyzje terapeutyczne opierają się na pomiarach długości osiowej gałki ocznej, cykloplegii oraz obserwacji tempa zmian wady. Regularna kontrola umożliwia korygowanie strategii.

Styl życia i zarządzanie obciążeniem wzrokowym

Codzienne nawyki mogą wspierać zarządzanie krótkowzrocznością. Zaleca się proporcje między pracą z bliska a czasem na zewnątrz, przerwy metodą 20-20-20 (co 20 minut spojrzeć 20 stóp/6 m na 20 sekund), dobre oświetlenie stanowiska oraz ograniczenie ekspozycji na intensywne światło niebieskie wieczorem. U dzieci istotny jest regularny ruch na świeżym powietrzu i kontrola czasu spędzanego przy ekranach.

Praktycznym wsparciem są krótkie przerwy wizualne, ergonomiczne ustawienie monitora, nawilżanie pomieszczeń i higiena snu. Te działania nie zastępują korekcji, ale mogą ograniczać przeciążenia akomodacyjne.

Jak wybrać metodę – kryteria i przykładowe scenariusze

Dobór metody zależy od wieku, wielkości i stabilności wady, grubości rogówki, oczekiwań co do trybu widzenia oraz gotowości do pielęgnacji. Przykładowo: osoba dorosła z umiarkowaną krótkowzrocznością i stabilnym wynikiem może rozważać laserową korekcję lub pozostanie przy okularach/soczewkach. Nastolatek z rosnącą wadą – strategie kontroli progresji, takie jak ortokorekcja czy soczewki multifokalne, czasem w połączeniu z atropiną. W przypadku wysokich wartości wady i cienkiej rogówki w rachubę wchodzą soczewki fakijne.

W każdym scenariuszu znaczenie ma kompleksowa diagnostyka: refrakcja w cykloplegii, topografia rogówki, pomiary osi gałki ocznej, ocena filmu łzowego i dna oka. Monitorowanie pozwala ocenić dynamikę zmian i bezpieczeństwo stosowanej metody.

Gdzie szukać rzetelnych informacji i wsparcia

Wiedzę o możliwościach postępowania, w tym o łączeniu kilku metod, warto czerpać z aktualnych zaleceń towarzystw naukowych, literatury specjalistycznej oraz konsultacji okulistycznych. Spis wybranych rozwiązań i omówienie ich zastosowań znajdziesz w materiale: Leczenie krótkowzroczności.

Najważniejsze wnioski na jednej liście

• Korekcja a leczenie: okulary, soczewki i zabiegi laserowe korygują widzenie; u dzieci dodatkowo rozważa się kontrolę progresji.
• Kontrola narastania wady: ortokorekcja, niskie dawki atropiny, soczewki multifokalne i terapia światłem czerwonym są elementami strategii postępowania.
• Chirurgia: PRK, LASIK, SMILE i soczewki fakijne to opcje dla osób po kwalifikacji, z uwzględnieniem budowy oka i oczekiwań.
• Nawyki: przerwy podczas pracy z bliska i więcej czasu na zewnątrz wspierają komfort wzrokowy i profilaktykę przeciążenia.